Rihapet për të gjashtin vit shtëpia e shkrimtarëve në Tiranë
- TRADUKI & POETEKA
Rifillon rezidenca për shkrimtarë dhe përkthyes letrarë "POETEKA Tirana in Between". Për të gjashtin vit radhazi ky program kulturor mbështetet nga Traduki, një rrjet europian për letërsinë dhe librat, ku marrin pjesë Austria, Bosnje-Hercegovina, Bullgaria, Gjermania, Kosova, Kroacia, Lihtenshtajn, Mali i Zi, Maqedonia, Rumania, Serbia, Sllovenia, Shqipëria dhe Zvicra.
POETEKA, njëlloj si partnerë të tjerë në rajon dhe në Europë, zhvillon këtë program kulturor në Tiranë dhe në qytete të tjerë të Shqipërisë, brenda të cilit shkrimtarë dhe përkthyes nga gjuhët e rajonit drejt gjuhës shqipe, aplikojnë për një bursë qëndrimi katërjavor në kryeqytetin shqiptar.
Që prej vitit 2013, rruga "Derhemi" në Tiranë, ku dhe është vendosur apartamenti i shkrimtarëve të ftuar në rezidencën letrare, ka krijuar tashmë një trashëgimi vlerash kulturore. Këto vlera i bashkëngjiten historisë së kësaj zone të veçantë të Tiranës, por ajo bëhet gjithashtu edhe pjesë e historisë letrare të kryeqytetit shqiptar, që i ka mirëpritur këta shkrimtarë dhe përkthyes. Përtej kësaj marrëdhënieje fluide, shpesh jo lehtësisht të kapshme, ekziston edhe një marrëdhënie më e qëndrueshme dhe e shprehur dukshëm dhe drejtpërsëdrejti, pasi pjesa më e madhe e autorëve kanë lënë tekste të tyre në poezi dhe prozë kushtuar qyteteve të Shqipërisë.
Gjatë kësaj periudhe rezidenca letrare "POETEKA Tirana in Between", ka mirëpritur 30 autorë nga Ballkani dhe Europa, të cilët janë përfshirë në skenën artistike të vendit, duke ofruar lexime publike të ndryshme në Tiranë, Shkodër, Berat, Durrës, kanë lënë dhjetëra fletë të botuara apo ende në dorëshkrim, kushtuar përshtypjeve të tyre në Shqipëri si edhe kanë bashkëpunuar me përkthyes, për t'u publikuar më pas në shqip.
Mes tyre Tiranën e kanë vizituar shkrimtarë të shquar dhe të njohur si Luan Starova, Daša Drndiç, Bogomil Gjuzel, Jasna Šamiç, Jovan Nikolaidis, Nikola Madžirov apo Dan Coman si dhe autorë të rinj dhe mjaft të rinj si Tanja Bakiç, Daim Miftari, Barbara Poga?nik, Olya Stoyanova, Robert Perišiç, Jasna Dimitrijeviç, Shpëtim Selmani, Gašper Malej, Elena Prendjova, Bojan Krivokapiç, Ervina Halili. Këtij grupi autorësh i janë bashkuar edhe shkrimtarë dhe artistë të tjerë si Karen Köhler (Gjermani), Maurus Federspiel (Lihtenshtein), Christian Thanhouser (Austri), Dorian Steinhoff (Gjermani).
Disa nga autorët që kanë vizituar rezidencën letrare janë, botuar madje edhe në formën e librave të plotë, mes të cilëve libri me poezi "Kartagjena nuk mposhtet" i Luan Starovës, romani dokumentar "Fëmijët e dashurisë dhe urrejtjes", nga Daša Drndiç, librat me tregime "Drita e flakës në fytyrat tona", nga Dorian Steinhoff dhe "Ne i kapëm raketat me grep" nga Karen Köhler. Por nuk mbyllet e gjitha këtu dhe me një histori të arkivuar, pasi libra dhe përkthime të tjera janë në proces. Mes tyre vlen të veçohet përkthimi edhe më pas edhe botimi i romanit mjaft të suksesshëm "Paula" i autores gjermane Sandra Hoffmann, e cila do të vizitojë Tiranën në vjeshtë të vitit 2018, si pjesë e bashkëpunimit të "Goethe Zentrum", Tirana dhe "POETEKA".
AUTORI I MARSIT
Autori që çel vitin letrar ""POETEKA Tirana in Between, 2018" është tregimtari Miroslav Çurçiç. Ai lindi në vitin 1966 në Beograd (Serbi). Tregimet e tij janë botuar në mjaft revista letrare dhe antologji të tregimit të shkurtër. Miroslav Çurçiç është pjesëmarrës aktiv i turneut të madh të autorëve të tregimeve të shkurtra në kuadrin e KIKINDA SHORT FESTIVAL dhe ka botuar përmbledhjen me tregime Vdekja në Bashaid. Tregime nga ky libër, nën përkthimin e Merima Kriezi, janë botuar edhe në gjuhën shqipe (revista "Poeteka" dhe suplementi letrar "Milosao"), ku mes të tjerëve veçohen "Hipnoza" dhe "Si mbeta pa gishtin e madh…" Në proces botimi janë edhe tregimet "Uria" dhe "Luna" Libri i Miroslav Çurçiç Vdekja në Bashaid është pritur mjaft mirë nga kritika në vendin e tij dhe me entuziazëm nga lexuesit. Tregimet janë shkruar me mprehtësi dhe vijnë si provokim ndaj lexuesit.
Autor i drejtohet brezave të ndryshëm përmes humorit dhe karaktereve melankolikë, të cilët ai i ndërton me shkathtësi dhe që në thjeshtësinë e tyre paraqiten mjaft kompleksë. Tregimet e Miroslav Çurçiç ruajnë cilësitë e performancës dhe komunikojnë gjerë me audiencat në leximet autoriale. Autori e ka paraqitur krijimtarinë e tij në përmes leximeve të shumta në Novi Sad, Sombor, Zrenjanin, Podgoricë, Beograd, Timisoara etj. Miroslav Çurçiç jeton në Beograd. Qëndrimi në rezidencën letrare "POETEKA Tirana in Between" i jep këtij autori një mundësi më shumë për të shkruar shënimet e tij të udhëtimit për jetën e kryeqytetit shqiptar, si dhe për të punuar mbi një dorëshkrim të ri. Bëhet fjalë për një roman të shkurtër, që ka një temë Ballkanin. Kujtimi i ditëve kur njerëzit në të gjithë Europën gjatë natës zgjoheshin për të parë ndeshjet e boksierit Muhammad Ali, ndërthurur me kohën e sotme, historitë e përditshme familjare, humbjet dhe shpengimet në dashuri.
Qëndrimi në Tiranë do i hapë këtij autori mundësi të tjera për t'u njohur me një skenë letrare të pasur dhe të larmishme, larg rutinave të zakonshme si dhe do i ofrojë shkrimtarit Miroslav Çurçiç mundësi bashkëpunimi me përkthyes shqiptarë, si dhe intervista në media dhe publikime të ndryshme në shtyp.
PJESË TREGIMI
Miroslav Çurçiç: Si mbeta pa gishtin e madh të dorës së majtë
Para gjysmë ore erdha nga spitali. Rri në errësirë dhe pi duhan. Po të mos kisha frikë, do të zbrazja një gotë konjak; më kanë dhënë një antibiotik të fortë dhe gjilpërë kundër tetanusit. Mbi tryezë është një tavllë e rëndë kristali në të cilën dredh cigaren. Gjysma e pluhurit bie anash. Nervat veprojnë çuditshëm; dora e djathtë nuk pushon së dridhuri. Telefoni po bie pa pushim. Me siguri kanë dëgjuar, lajmet e këqija përhapen shpejt. Nga rruga depërton drita, tamam sa të shoh dorën e majtë të mbështjell me fashë. Nën këndin e çuditshëm në krahasim me gishtërinjtë e tjerë dallohet diçka që do të duhej të ishte gishti i madh. Prej tij del një thep që i ngjan dhëmbëkrueses për sufllaqe. Ajo bashkon copën e prerë me pjesën tjetër të dorës. Shpresoj të jetë prej rostfraji. Nuk do të ishte mirë të ndryshkej. Deri sa po shikoj në instalacionin mjekësor, më bien ndër mend fjalët e Zhika Beçanit:
"Dëgjo, vogëlush, të q…a artistin, arti i të cilit nuk e shënon për gjithë jetën".
Zhika ishte mishtari i njohur nga Jakova; thika e parë e Sremit. Me kokë të madhe, sy të imët, i shëndosh, por i shkathët; kombinim vrasësi. I duheshin shtatëmbëdhjetë minuta për ta kthyer derrin nga vatha në përpunim francez. Ky është rekord në disiplinën solo që vlen edhe sot e kësaj dite. Unë jam nxënësi i tij më i dalluar. Lirisht pyetni për Millan Mushaktiroviçin të quajtur Pangler. Për mua dinin të gjithë, nga Kuzmini deri te Surçini. Shumë therej në atë kohë. Derrin nga dyqind kile e përfundonim për më pak se një orë. I pastë ndjesë shpirti, Zhika ishte artist në punën e vet. Arti i tij ia mori tre gishta.
* * *
Mjekut në spital i tregoja se tërë jetën kam qenë mishtar. Shtatë vitet e fundit punoja në hipermarketin e qendrës tregtare, pas vitrinës së akullt. Mjeku më ngushëllonte, më thoshte se kjo u ndodhte edhe profesionistëve më të mëdhenj. Derisa bisedonim, ma nguli gjilpërën në dorë. "Kjo do të të dhemb pak", shtoi.
Nga dhembja u vrenjta dhe e ktheva kokën anash. Dhembi si të më kafshonte vetë djalli. Shikoja në gishtin e madh të prerë. E solla të mbështjellë në facoletën e përgjakur. U bë sterrë dhe dukej disi i huaj. E njoha vetëm nga thoi. Thonjtë i prisja deri te nervat, për shkak të higjienës.
Mjeku tha se kam bërë prerjen e saktë. Vegël profesionale, flisja me veten, satri gjerman "Giesser". Buzëqeshte derisa me kujdes e fuste perin në gjilpërën e shtrembër. Ngulte këmbë t'i tregoja si ndodhte e gjitha.
E çfarë të të them? Jam i vetmi burrë pas vitrinës së ftohtë. Punoj, doktor, me dy budallica. Njëra është në seksionin e djathërave, e tjetra me delikatesa. Kanë bërë një komplot kundër meje, sikur e njëjta nënë i ka lindur. Shpesh pinë kafe së bashku. Unë nuk jam mësuar kështu. Vrapoj, i zëvendësoj atje te vitrinat, i pres djathërat, sallamet, sa s'më del shpirti nga puna. Por, nuk mund të ankohem. E di punën, por diplomën nuk e kam. Zhika Beçani nuk ma siguronte.
Sot këto të dyja e kanë marrë një alkool në depo. Në dyqan ishin vetëm dy-tre myshterinj. Femrat kanë hapur një shishe Jägermajster dhe e kanë pirë me lezet. Por, pija e ëmbël mund të të mashtrojë. Ia hoqën frerët gojës; flisnin për shumë gjëra; për politikë, estradë, horoskop, derisa i erdhi radha temës së përjetshme – seksit. E mora vesh që në atë moment se ku do të dilnin. Nga nervozizmi e hoqa nga grremçi një brinjë derri dhe fillova t'i bija me satër.
Filluan tregimet për meshkujt. U shkulën së qeshuri si të çmendura. Dëgjova si njëra prej tyre thoshte si e eksitonin burrat me mustaqe. Çmendej pas tyre. Tjetra, pra, ishte e dhënë pas tipave të shëndoshë.
Përktheu nga serbishtja në shqip, Merima Krijezi.
http://www.gsh.al/2018/03/10/rihapet-shtepia-e-shkrimtareve-ne-tirane/
