SÜDDEUTSCHE ZEITUNG
- reportazh nga Shqipëria - 10.06.2016
Nga Roman Deininger (teksti) dhe Jakob Berr (fotografitë)
VEND I VOGËL, SHPRESË E MADHE -
Kësaj vere futbolli zor se prek ndokënd më shumë se shqiptarët. Të shpjegosh botën me anë të futbollit? Çfarë është suksesi? Në plazh të Durrësit, shkrimtari Arian Leka më thotë se nuk ka shumë rëndësi sesi do të përfundojë ndeshja me Zvicrën, Francën, apo Rumaninë.
Por që ndoshta ZDF ose BBC ose televizioni islandez do të tregojnë disa pamje nga Shqipëria, nga një vend, ku malet mund të shërbejnë si trampolinë për t'u kredhur në det, në të cilin minaret dhe kullat e kishave puthin qiellin, disa pamje nga një vend që e meriton të zbulohet.
Të shpjegosh botën me anë të futbollit? Çartje.Ta kuptosh më mirë të vuajturën, të paepurën Shqipëri me anë të futbollit? Le të bëjmë një provë. Një rrugëtim nëpër një vend që prej shumë kohësh pret të zbulohet.
Arian Leka, flokët ngjyrëargjendi, të gjata që teksa nget makinën nganjëherë i bien mbi sy, vetulla, që Theo Waigel do t'i kish qethur në çast, ka qenë fëmijë në komunizëm, këtu në qytetin port të Durrësit. Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë ishte varianti evropian i Koresë së Veriut, diktatorit, Enver Hoxha, në fillim iu dukën sovjetikët tepër liberalë, pastaj edhe kinezët.
Në portin e Durrësit anijet vetëm natën fikeshin, për të ruajtur terrin, izolimi ishte i plotë. "Por unë kisha një dritare për të parë botën", thotë Arian Leka duke shtyrë me forcë derën e makinës. "Një dritare gjigande"....
Arian Leka pyet: "Çfarë mendojnë gjermanët, kur mendojnë për shqiptarët?"
Obobo. Mirë atëherë: "Azilkërkues, për të cilët kemi ngritur ca qendra dëbimi të shpejtë, fringo fare. Korrupsion. Tregti me njerëz. Krim përgjithësisht. Varfëri. Gjakmarrje. Karl May natyrisht, "Toka e Skipetarëve", një tokëzë e mjerë. Diçka të këndshme? Hëm. Altin Rraklli, trupvogli nga Unteraching! Igli Tare, trupmadhi nga Kaiserslautern!
"E sheh", thotë Arian Leka butë. "Futboll." Sytë e tij pushojnë mbi valë. "Ne kemi pritur të na zbulonin. Por askush nuk edhi. Ende jemi në pritje."
(vion)
Përktheu nga gjermanishtja Anila Shuka
Të shpjegosh botën me anë të futbollit? Çartje. Ta kuptosh më mirë të vuajturën, të paepurën Shqipëri me anë të futbollit? Le të bëjmë një provë. Një rrugëtim nëpër një vend, që prej shumë kohësh pret të zbulohet, shkruan prestigjiozja gjermane "Suddeutsche Zeitung".
Reportazhi për vendin e vogël të shpresave të mëdha ka protagonist kryesor shkrimtarin Arian Leka.
"Gazetari gjerman i ka lidhur këto dy tekste, çështjen e eksodit si ikje dhe çështjen e vendosjes së Shqipërisë në një vëmendje pak më të posaçme për shkak të kampionatit europian", thotë Leka.
Ndërsa dikur futbolli shërbente për të përligjur botën, eksodi erdhi si nevojë hapjeje ndaj saj.
"Futbolli si lojë ishte një nga mjetet më të rëndësishme për të parë që ka diçka edhe përtej izolimit", thotë më tej shkrimtari Leka.
Të flasësh për imazhin e shqiptarëve te të huajt duhet të flasësh edhe për korrupsionin, varfërinë, gjakmarrjen, por sot flitet edhe për një kampinat europian.
"Nuk është e lehtë që një vend i vogël, për të cilin nënvizohet gjithmonë gjakmarrja apo burrneshat, befas të zhvendosen nga këto klishe dhe të hidhet pak dritë mbi anët e mira të njerëzve", shton gjithashtu Arian Leka.
Ndërkohë që, përveç eksodit, ne kemi pritur që të tjerët të na zbulonin, sipas Lekës duhet tashmë t'iu gëzohemi atyre që para se të ikin, zgjedhin të qëndrojnë.
"Prej 500 vitesh kemi vetëm këtë kënaqësi që ka pak perversitet brenda, që krenohemi me ata që na ikin. Ndërkohë që duhet të krenohemi me ata që janë këtu dhe të krijojmë kushte për një vend me kushte më të mira zhvillimi dhe vëmendje ndaj artistëve të vërtete që jetojnë në Shqipëri. Ndryshe fenomeni 'nizam kulturor, tanimë, do të vazhdojë...'".
http://www.sueddeutsche.de/…/reportage-aus-albanien-kleines…
http://www.dw.com/…/emocionet-i-mposhtën-shqipta…/a-19326453
http://www.gazetadita.al/emocionet-i-mposhten-shqiptaret-e…/
