19 October 2025

“Tatendrang”: Europa midis ëndrrës dhe realitetit.



Theresia Töglhofer është shkrimtarja fituese e bursës për qëndrim në ë Rezidencën Letrare POETEKA - Tirana in Between, tetor 2025, veprimtari si që vjen si pjesë e bashkëpunimit kulturor që POETEKA ka prej vitesh me Ambasadën e Austrisë në Tiranë.

Romani i saj "Tatendrang" (Residenz Verlag, 2024) sjell një pasqyrë të mprehtë të brezit të ri europian që hyn në skenën institucionale të BE-së me idealizëm dhe dëshirë për ndryshim, por përballet me realitetin kompleks të burokracisë, interesave të fshehta dhe kompromisit politik.

Përmes historisë së Hanna Fürst, një praktikante në "Europäische Außenzentrale", autorja shpalos kontrastin mes vizionit për një Europë të bashkuar dhe pengesave që e mbajnë atë pezull.

Projekti për paqe mes dy shteteve bëhet metaforë e procesit të integrimit europian – përplasja mes ëndrrës dhe realitetit, mes idealizmit të rinisë dhe kufizimeve të sistemit. Një reflektim i thellë mbi ambicien, moralin dhe mënyrën si ndryshimi kërkon më shumë se vetëm dëshirë.

Më shumë rreth kësaj vepre do të flitet në bashkëbisedimin mes shkrimtarëve Theresia Töglhofer dhe Arian Leka, më 30 tetor 2025, në Hemingway Bar, ora 18.00.

Gjatë qëndrimit të saj njëmujor në rezidencën shqiptare Töglhofer do t'i përkushtohet krijimtarisë letrare dhe do të marrë pjesë në aktivitete publike - lexime autori, bashkëbisedime apo veprimtari letrare në Tiranë dhe Shkodër — të organizuara nga POETEKA në kuadër të Javës Kulturore Austriake 2025, si dhe një takim me lexues në Prishtinë.

Në bashkëpunim me Ambasadën e Austrisë në Shqipëri, POETEKA ka sjellë prej më shumë se një dekade në Tiranë autorë, përkthyes e artistë të shumtë, si Robert Menasse, Erwin Einzinge, Christian Thanhauser, Ilir Ferra, Laura Freudenthaler, Evelyn Bubich si dhe ka realizuar programe të larmishëm kulturorë, si PostCard: "From Austria With Love", Festivali DADA, etj.

Foto © Heike Steinweg

Arian Leka në “Express”: Kujtesa si akt përballjeje, jo fshirjeje

Revista javore kroate "Express" publikoi një intervistë të gjerë me shkrimtarin dhe studiuesin shqiptar Arian Leka, me rastin e botimit në Kroaci të librit të tij me ese "Ana e fshehur e kopshtit socialist shqiptar" (Fraktura, 2025; përkthyer nga Zeljka Somun; redaktore letrare Korana Svilar).
Në bisedën me gazetarin Darko Vlahovic, Arian Leka reflekton mbi lirinë, kujtesën, letërsinë dhe tranzicionin e shoqërisë shqiptare. Ai flet për trashëgiminë kulturore dhe politike të së kaluarës komuniste dhe paradokset e ndryshimit sot, duke vërejtur se Shqipëria gëzon më shumë liri fjale, por jo edhe dëshirë për të dëgjuar: "Ka më shumë informacion, por shumë më pak mendim", liria nuk është përjetuar ende dhe njerëzit "notojnë sërish me kujdes, sikur xhami i akuariumit të thyer të ishte po aty, në të njëjtin vend."
Duke e parë kujtesën si një akt përballjeje dhe jo fshirjeje, Leka kthehet te metafora e "kopshtit socialist", si një hapësirë politike, ku çdo "fije bari" mbartte qëllim dhe simbolikë politike të mbikëqyrur nga "kopshtarët" e aparatit shtetëror dhe të përkrahur nga "aristokracia kulturore". "Pas rënies së regjimit, u kuptua se disa nga 'barishtet e këqija' kishin qenë bimë shëruese, ndërsa disa nga 'lulet e parapëlqyera' kishin qenë të helmëta."
Në intervistë, autori i rikthehet metaforës së detit – një element i pandashëm në veprën e tij – që për shqiptarët përfaqëson njëherazi kufirin dhe urën, pengesën dhe mundësinë. Ai shton: "Ne dolëm nga kopshti socialist me frikëra dhe mitizime që i mbartim. Pushteti përpiqet të 'shtetëzojë' shpirtrat."
Në pjesën e dytë të bisedës, Leka ndalet te njohjen e tij me letërsinë dhe kulturën kroate, duke treguar interesimin e tij mbi "hapësirat letrare në marrëdhënie": komunikimi i Fishtës me Silvije Strahimir Kranjčević -in, botimet e Fishtës dhe Koliqit në Zarë (Zadar), lidhja e Mjedës dhe Xanonit me Kraljevicën si dhe "nyjet mes nesh" si Gjon Gazulli (Ivan Gazulić), Andrea Aleksi (Andrija Aleši), komunitetin arbanas, artistë si Valter Deshpali (Valter Dešpalj), Petrit Çeku, Luka Mjeda etj., si dhe leximet e autorëve të shquar kroatë, si  Šufflay, Krleža, Drndić, Ugrešić, Dralulić, Jergović e të tjerë apo bashkëpunimet me autorë kroatë në kuadër të programit POETEKA.

03 October 2025

Theresia Töglhofer në Rezidencën Letrare POETEKA-Tirana in Between

Gjatë muajit tetor 2025 shkrimtarja dhe analistja austriake Theresia Töglhofer do të qëndrojë në rezidencën letrare "POETEKA - Tirana In Between", si fituese e bursës për autorë e përkthyes letrarë dhe si pjesë e bashkëpunimit kulturor që POETEKA ka prej vitesh me Ambasadën e Austrisë në Tiranë.
Theresia Töglhofer është specializuar në politikën e jashtme dhe zgjerimin e Bashkimit Evropian. Ajo ka studiuar Histori dhe Marrëdhënie Ndërkombëtare në Graz e Paris dhe ka punuar në Beograd, Bruksel, Vjenë, Osijek e Berlin. Romani i saj i parë, "Tatendrang" u botua në vitin 2024 nga shtëpia botuese Residenz Verlag.
Ajo është vlerësuar me disa çmime dhe nderime letrare, përfshirë Çmimin e Jurisë për Prozë në edicionin e 23-të të Open Mike (2015), një bursë nga Kursi i Letërsisë në Klagenfurt (2017), pjesëmarrjen në Workshop-in e Shkrimit të Fondacionit Jürgen Ponto (2019), si dhe një nominim për Çmimin Wortmeldungen për Zëra të Rinj (2023).
Gjatë qëndrimit të saj njëmujor në rezidencën shqiptare Töglhofer do t'i përkushtohet krijimtarisë letrare dhe do të marrë pjesë në aktivitete publike - lexime autori, bashkëbidesime apo veprimtari letrare në Tiranë dhe Shkodër — të organizuara nga POETEKA në kuadër të Javës Kulturore Austriake 2025.
Në bashkëpunim me Ambasadën e Austrisë në Shqipëri, POETEKA ka sjellë prej më shumë se një dekade në Tiranë autorë, përkthyes e artistë të shumtë, si Robert Menasse, Erwin Einzinge, Christian Thanhauser, Ilir Ferra, Laura Freudenthaler, Evelyn Bubich si dhe ka realizuar programe të larmishëm kulturorë, si PostCard: "From Austria With Love", Festivali DADA, etj. 

POETEKA - Tirana in Between është një nga projektet kryesore të shoqatës POETEKA, përmes së cilës realizohet Programi Rezidencial për Shkrimtarë, Përkthyes Letrarë dhe Artistë. Që nga themelimi i saj, në vitin 2013, kjo rezidencë pritur më 61 shkrimtarë, përkthyes letrarë dhe artistët, duke u bërë një hapësirë unike në Shqipëri për shkrimtarët, përkthyesit dhe artistët e vendeve të BE-së dhe rajonit të Ballkanit Perëndimor.

Programi "POETEKA - Tirana in Between" është zbatuar në kuadër të projekteve "Reading Balkans" dhe "Translation in Motion" të bashkëfinancuar nga TRADUKI, rrjeti europian për letërsinë dhe librat dhe Programi i "Europës Krijuese" të Bashkimit Evropian, si dhe nga Ambasada. të Gjermanisë, Goethe Zentrum Tirana, Ambasada e Austrisë dhe më hershëm edhe Ministria e Kulturës së Shqipërisë. Së fundmi, "POETEKA - Tirana in Between" është përfshirë në Hartën e Rrjetit Europian të Rezidencave të Përkthimeve Letrare (RECIT – Réseau Européen des Centres de Traducteurs).


Foto © Heike Steinweg
 
 

03 June 2025

Katarina Mitrović në rezidencën letrare “POETEKA - Tirana in Between

Katarina Mitrović është fituesja e grantit për qëndrim gjatë muajit maj në rezidencën letrare "POETEKA - Tirana in Between" - 2025, mbështetetur nga TRADUKI dhe që drejtohet nga Poeteka.
Katarina Mitrović (1991) lindi në Beograd. Studioi në Fakultetin e Arteve Dramatike, Dega e Dramaturgjisë, ku u diplomua dhe tani po kryen studimet master. Ajo është autore e dy librave me poezi, "Mitra" (2017) dhe "Teksa pres të kalojë (2018).
Pas këtyre veprave të pritura ngrohtësisht nga kritika, ajo e sporovon veten në një zhanër hibrit, duke publikuar një roman të shkruar në vargje, titulluar "Jo të gjitha shtëpitë kanë oborr (2020). Më pas Katarina Mitrović boton romanin "Të gjitha Barbit e mira" (2024). Po gjetë vitit 2024, ajo fiton çmimin "Prof.Boško Milin" për interpretimin e tekstit "Lakuriq".
Katarina Mitrović punon si skenariste për seriale dhe filma artistikë, ku ka kontribute të çmuara, prodhime artistike këto që janë bërë tashmë gjerësisht të njohura për publikun e vendit të saj dhe të rajonit.

30 May 2025

MuseumsQuartier - Vjenë 2026 - Rezidencë shkirmtarësh

Miq të Poetekës, ju njoftojmë me kënaqësi se është hapur thirrja për aplikim për programin MuseumsQuartie Writer-in-Residence 2026 në Vjenë, në bashkëpunim me Ministrinë Federale Austriake për Çështjet Europiane dhe Ndërkombëtare (BMEIA).

Përveç autorëve nga Shqipëria, programi ofron një rezidencë dy-mujore në ambientet e MuseumsQuartier për autorë nga vendet e Ballkanit Perëndimor (Bosnjë-Hercegovina, Kroacia, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut, Serbia dhe Sllovenia.) Qëllimi programit është zhvillimi i mëtejshëm i punës letrare, lidhja me skenën letrare austriake dhe prezantimi i krijimtarisë për një audiencë në Austri.

Afati i fundit për aplikim: 1 korrik 2025.

VO: Kriteret kryesore:

Autorët duhet të kenë botuar të paktën një vepër të pavarur pas vitit 2024.

Dokumentet e aplikimit duhet të jenë në anglisht ose gjermanisht, dhe të dërgohen në:

AbtV2@bmeia.gv.at dhe elisabeth.hajek@mqw.at.

Përfitimet përfshijnë akomodim, burse mujore prej 1,300 € si dhe mbështetje për udhëtim dhe mundësi prezantimi.

Historia e rezidencës letrare MuseumsQuartier ka filluar në vitin 2010, si bashkëpunim me Ministrinë Federale të Austrisë për Çështjet Europiane dhe Ndërkombëtare.

Programi MuseumsQuartier Artist-in-Residence fton shkrimtarët të aplikojnë për të qëndruat dy muaj në mjediset e një studioje banime brenda MuseumsQuartier .

Residenca u ofron autorëve nga Ballkani Perëndimor mundësinë për t'u lidhur me artin dhe skenën letrare austriake, për të zhvilluar më tej veprën e tyre letrare gjatë qëndrimit dhe për t'ia paraqitur atë publikut austriak.

Për më shumë:

https://www.mqw.at/en/institutions/q21/artists-in-residence/news

https://www.mqw.at/en/institutions/q21/artists-in-residence

13 May 2025

Evgeniya Dineva në rezindencën letrare “POETEKA – Tirana in Between

Në rezidencën letrare "POETEKA – Tirana in Between" ka mbërritur fituesja e dytë e grantit TRADUKI, e cila do të qëndrojë në këtë rezidencë gjatë muajit maj 2025 për të ndarë me kolegë krijimtarinë dhe përvojat e saj.
Poetja dhe prozatorja bullgare Evgeniya Dineva ka studiuar gjuhësi dhe letërsi dhe ka mbrojtur masterin në marrëdhënie kulturore. Krijimtaria e saj është botuar në "Oxford Poetry Library", "Hong Kong Review", "Ethel", "Asian Cha" dhe në të tjera revista me prestigj ndërkombëtar. Përmbledhja e saj debutuese me poezi "Kafshët nuk kanë etër" u botua në nëntor të vitit 2023 dhe është pritur me vëmendje nga kritika. Evgeniya Dineva është gjithashtu laureate e disa çmimeve letrare në Bullgari. "Kjo nuk është arsyeje për t'u telefonuar miqve në mes të natës" (Yavanika Press, 2024) është libri më i fundit i botuar prej saj, ndërkohë që gjatë 2025 pritet të botohet edhe libri "Ritualet e përshëndetjes" (Origami Press).

Evgeniya Dineva është anëtare e Fondacionit Elizabeth Kostova për Shkrim Krijues. Projekti që ajo do të përmbushë gjatë qëndrimit në rezidencën letrare të Tiranës ka si hap të radhës punën me përmbledhjen e saj të parë me tregime, titulluar "Kalava" dhe bashkëpunime të ndryshme me autorë vendas.
Pas 3 librave të sukseshëm me poezi, vëllimi "Kalava" (hinduisht), është konceptuar si një prozë fiction strukturuar në 25 njësi letrare të frymëzuara nga përvojat dhe ndjesitë, që Evgeniya Dineva eksploroi në Indi, ku autorja studioi dhe në vende të ndryshme anembanë Europës. Tregimet prekin jetën e emigrantëve, luftën dhe rolin e shoqërisë në formimin e besimeve dhe qëndrimeve ndaj prejardhjes sonë. Disa nga tregimet e këtij libri janë botuar tashmë në revista të njohura letrare dhe janë përfshirë në antologji SHBA, Britaninë e Madhe dhe në Indi. Dy nga tregimet e kësaj përmbledhjeje kanë fituar çmimin e parë për prozën e shkurtër letrare në Bullgari: Çmimi Kombëtar "Yana Yazova", 2022 dhe konkursin vjetor i tregimit të shkurtër të Lidhjes së të Shkrimtarëve të Pavarur, 2023.

Photo credit: Assen Georgiev.

13 April 2025

Arian Leka në Entre...Visto: De Escritor a Escritor

Arian Leka në librin "Entre...Visto: De Escritor a Escritor". Nisur nga pasioni i gazetarit, shkrimtari i mirënjohur kuban Amir Valle ka publikuar në formë intervistash takimet e tij personale me 22 shkrimtarë nga Amerika Latine, Spanja dhe vise të tjera të botës. Pjesë e dialogëve është edhe intervista me shkrimtarin shqiptar Arian Leka, titulluar "La humanidad tiene un contrato de fe." Para se të botohej në librin "Entre...Visto: De Escritor a Escritor", intervista mes autorëve Amir Valle dhe Arian Leka në revistën "OtroLunes"- Revista Hispanoamericana de Cultura. Uta Thofern, gazetare gjermane, drejtoreshë e Deutsche Welle – spanjisht: "Ka pak autorë që mund të shtjellojnë tema kaq komplekse... e jo më ta bëjnë këtë në dy gjuhë! Më pëlqen gjithmonë t'i lexoj tekstet e tua, jo vetëm se janë mjaft të thellë, por edhe ngaqë janë shkruar gjithmonë shumë mirë."
Amir Valle Ojeda (1967, Guantanamo), është gazetar, kritik letrar dhe shkrimtar kuban. Vepra e tij përshkruan aspekte të jetës kubane, që autoritetet qeveritare i ndaluan apo i mbajtën të fshehura. Valle fitoi njohje të gjerë ndërkombëtare me serinë e romaneve kushtuar Havanës, ku trajtohen temat e trafikimit të fëmijëve, drogës dhe prostitucionit. Pas kritikave ndaj regjimit të Fidel Kastros, shprehur përmes romaneve dhe gazetarisë, Amir Valle nuk u lejua të kthehej në Kubë pas vitit 2006. Prej asaj kohe ai u vendos në Berlin. Mes të vlerësimeve të shumta, Amir Valle ka ka marrë dhe çmimet e larta letrare "Vargas Llosa" 2006, për romanin "Las palabras y los muertos", çmimin "Rodolfo Walsh" për veprën më të mirë jo-fiction në gjuhën spanjolle dhe çmimin NOVELPOL për thrillerin më të mirë spanjoll.

07 April 2025

Përkthyesja Merima Kriezi në rezidencën letrare POETEKA - Tirana in Between

Rezidenca letrare "POETEKA - Tirana in Between" e filloi veprimtarinë për vititn 2025 me përkthyesen Merima Kriezi, fituese e grantit të mbështetetur nga TRADUKI dhe drejtohet nga Poeteka prej më se një dekade. 

Si përkthyese, Merima Krijezi ka botuar një numër të gjerë tekstesh letrare, kryesisht prozë dhe poezi nga shqipja dhe serbishtja. Ajo ka kontribute edhe në përkthimin e teksteve dokumentare, përfshi filma të shkurtër dhe reportazhe. Përkthimet e saj janë botuan në revista të njohura në rajon, mes të cilave "Sarajevske Sveske", "Sveske", "Mostovi", "Treći trg", "Beogradski književni časopis", "Poeteka", "Naše stvaranje" etj.  

Merima Krijezi ka sjellë në gjuhën serbe dy romane: "Ridënimi" nga Fatos Lubonja (Partizanska Knjiga, 2021) dhe "Vajzat me çelës në qafë" nga Lindita Arapit (Partizanska Knjiga, 2025), si dhe "Poezi të zgjedhura" të Arian Lekës (Srebno drvo - Treći Trg, 2023) si dhe një numër të gjerë poezish të autorëve bashkëkohorë shqiptarë, mes të cilëve I. Kadare, F. Kongoli, R. Dibra, L. Starova, E. Tupja, K. Mehmeti, S. Spasse, H. Kadare, A. Apolloni, Xh. Bajraj, B. Rogova Gaxha etj. 

Prej vitit 2006 e në vijim Merima Krijezi bashkëpunon me Institutin për Përparimin e Arsimit në Beograd, ndërsa gjatë të viteve 2004–2012 ka dhënë ndihmesë për "Sveske" - revistë për Letërsinë, Artin dhe Kulturën.  Ajo ka gjithashtu kontribute edhe në fushën e leksikografisë, pasi është një nga autorët e "Fjalorit elektronik shqip-serbisht-shqip" (mbi 35.000 fjalë e shprehje frazeologjike) të platformës VOC UP, publikuar në https://www.fjalor-recnik.com, me mbështetjen e IOM-it, në bashkëpunim me Misionin e Kombeve të Bashkuara në Kosovë, Ambasadën Britanike në Prishtinë dhe Zyrën e Komisionerit për gjuhët. 

Merima Krijezi lindi në Beograd në vitin 1972, u diplomua në Katedrën për Gjuhë dhe Letërsi shqipe pranë Fakultetit Filologjik të Beogradit ku, në vitin 2013, mbrojti doktoraturën me tezën "Kuptimi i parafjalëve në shqip dhe serbisht", katedër ku dhe punon si profesore e asociuar.  Fituese të tjera të grantit grantit të mbështetur nga TRADUKI për vitin 2025 janë edhe Evgenia Dineva – shkrimtare e dhe Katarina Mitrović - shkrimtare.

Total Pageviews